در حالی که انتظار می‌رفت با روی کار آمدن دولت دوازدهم شرایط اقتصادی نسبت به سال‌های گذشته بهبود پیدا کند اما شاید بتوان گفت که امسال یکی از سخت‌ترین سال‌های اقتصادی به شمار می‌رود که خون همه را در شیشه کرد و موجب اعتراض شدید مردم نسبت به افزایش قیمت‌های بی‌رویه کالاها شد چراکه به دنبال افزایش قیمت دلار و کمبود نظارت‌ها در بازار، افزایش قیمت کالاهای اساسی که به روایت دستگاه‌های دولتی همچون بانک مرکزی هم به وضوح قابل مشاهده بود تا جایی اوج گرفت که حتی برخی از اقشار سطح جامعه قید خرید کالاهای ضروری همچون تخم‌مرغ را نیز زدند.
به گزارش سایت نساجی امروز به نقل از جهان صنعت، از سوی دیگر، علاوه بر فشار اقتصادی که به مردم وارد شد، تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی نیز ماه‌های سخت و دشواری را سپری کردند و حتی برخی از آنها ناچار به تعطیلی کسب‌وکار خود شدند چرا که از اوایل سال جاری نه تنها رکود همراه همیشگی بازار تولید داخل بوده بلکه به دلایلی همچون افزایش قیمت دلار، قیمت تمام شده تولید به صورت چندباره افزایش یافت و قدرت رقابت تولیدکنندگان را بیش از پیش کاهش داد.
جالب اینجاست که با وجود نوسانات اقتصادی که طی روزهای اخیر ضربه شدیدی به تولید وارد کرده است، تنها نسخه مسوولان برای آرامش بازار و رضایت مردم این است که کسی حق افزایش قیمت برای شب عید را ندارد.
در حالی که به گفته فعالان بازار، اگرچه قدرت خرید پایین مردم اجازه افزایش قیمت را به آنها نمی‌دهد اما برای سر پا ماندن چاره‌ای جز این کار باقی نمی‌ماند. از این رو و با وجود اینکه حتی بازاری‌ها هم خوب می‌دانند که بازار کشش افزایش قیمت را ندارد در برخی موارد ناچار به افزایش قیمت شده‌اند.
اگرچه در این میان هستند برخی از تولیدکنندگان که طی ماه‌های اخیر موفق به فروش اجناس خود نشده‌اند و با تمام توان سر پا ایستادند تا بلکه در ماه‌های پایانی سال، اندک رونقی در بازار آنها ایجاد شود. اما واقعیت این است که ناهماهنگی دستگاه‌های تصمیم‌گیرنده برای کشور، شرایط اقتصادی را برای تولیدکننده و مصرف‌کننده بی‌ثبات و نامطمئن کرده است.
از این رو با وجود اینکه کسبه و اصناف بارها با برگزاری نمایشگاه‌های بهاره مخالفت کردند تا بلکه در این روزهای رونق شب عید، بتوانند کالاهای خود را به فروش برسانند اما دیگر سازمان‌ها با این کار مخالفت کردند تا جایی که در نهایت مقرر شد نمایشگاه‌های بهاره با هدف کمک به تولید داخل در سه دوره برگزار شود.
البته داستان برگزاری نمایشگاه‌های بهاره هرساله تکرار می‌شود اما در نهایت شاهد این هستیم که به اسم حمایت از تولیدکنندگان داخلی، کالاهای بنجل خارجی در این نمایشگاه‌ها به فروش می‌رسد. بنابراین نه تنها با برگزاری این نمایشگاه‌ها کمکی به تولید داخل نمی‌شود بلکه اندک رونق بازار تولیدکنندگان نیز از دست می‌رود.
شرایط فرق کرده
اما به نظر می‌رسد امسال شرایط تا حدودی فرق کرده است چراکه علی فاضلی، رییس اتاق اصناف ایران که خود یکی از مخالف‌های سرسخت برگزاری این نمایشگاه‌ها بود، اعلام کرد: تمهیدات لازم برای عرضه برندهای بهتر در نمایشگاه بهاره امسال صورت گرفته است که کیفیت محصولات نمایشگاه بهاره نسبت به سال‌های گذشته ارتقا پیدا کند.
همچنین برای برخی از محصولات تخفیف ۱۵ تا ۲۰ درصدی اعمال شده و مهم‌تر از آن اینکه نظارت و برخورد با عرضه‌کنندگان کالاهای خارجی در نمایشگاه‌های بهاره شدت پیدا کرده. از این رو با هیچکس تعارف نداریم.
بر همین اساس سراغ یکی از محل‌های تعیین شده برگزاری نمایشگاه‌های بهاره رفتیم تا از کم و کیف نوع برگزاری نمایشگاه و کالاهای عرضه شده در آن اطلاع پیدا کنیم.
در این نمایشگاه که از نهم اسفندماه آغاز شده و زیر نظر مستقیم اصناف قرار دارد، انواع پوشاک، آجیل و خشکبار، کیف و کفش، لوازم‌خانگی، مواد غذایی (اعم از برنج، تخم‌مرغ، گوشت)، مواد شوینده، تابلو و لوازم تزیینی و... با تخفیف‌های حدود 15 تا 25 درصدی عرضه می‌شود و یکی از اختلافات اساسی که با سال‌های قبل دارد این است که حدود 90 درصد از کالاهای عرضه شده در آن، تولیدات داخلی هستند.
بنابراین اگرچه به نظر می‌رسد که کالاهای عرضه شده در این نمایشگاه‌ها چندان به‌روز نیست و کیفیت درجه یک ندارد اما برای کسانی که وقت زیادی برای خرید و چرخیدن در بازارها را ندارند، فرصت مناسبی به حساب می‌آید که به صورت یکجا آنچه نیاز دارند را خریداری کنند.
از برند برتر تا کالاهای در انبار مانده
گشت و گذاری در نمایشگاه بهاره نشان می‌دهد که انواع کالا با کیفیت‌های گوناگون از برند برتر گرفته تا کالاهای در انبار مانده و قدیمی در این محل به فروش می‌رسد.
بنابراین بهتر است که برای خرید جنس باکیفیت و با قیمت مناسب چندین بار در این نمایشگاه‌ها دور زد تا بلکه بتوان خرید خوبی را انجام داد چرا که در میان تولیدکنندگانی که اجناس با کیفیت خود را بدون واسطه در این نمایشگاه به فروش گذاشته‌اند، هستند برخی از تولیدکنندگانی هم که کالاهای آنها پیش‌پا افتاده است و مرغوبیت لازم را ندارد اما شاید قیمت پایین آنها برخی از اقشار جامعه را ناچار به خرید آنها کند.
قیمت‌ها تفاوتی با بازار ندارد
در این میان نگاهی به قیمت‌ها نشان می‌دهد که اگرچه برخی از تولیدکنندگان و غرفه‌داران بر این باور هستند که قیمت‌گذاری‌های اصناف حتی شاید در نهایت منجر به ضرر آنها هم شود ولی مردم معتقدند که قیمت‌های موجود در نمایشگاه با قیمت‌های بازار و همچنین مغازه‌های محلی آنها تفاوتی ندارد.
در همین خصوص یکی از متقاضیان پوشاک در یکی از غرفه‌ها در مورد ارزیابی خود از نوع کیفیت و قیمت کالاهای عرضه شده در نمایشگاه بهاره گفت: قیمت پوشاک عرضه شده در نمایشگاه چندان تفاوتی با بازار ندارد.
به عنوان مثال چندی پیش پیراهنی را در یکی از مغازه‌های محلی قیمت گرفتم که در حال حاضر آن پیراهن با همان قیمت در نمایشگاه به فروش می‌رسد.
وی اظهار کرد: شاید بتوان تنها نقطه تمایز نمایشگاه را نسبت به بازار، تمرکز همه کالاها از خوراک و پوشاک گرفته تا لوازم تزیینی و ... دانست که مردم را به این سمت می‌کشاند. در غیر این صورت به عقیده بنده، قیمت‌ها تفاوتی با بیرون ندارد.
برای کمک به تولید داخلی آمدم
همچنین یکی از خانم‌هایی که برای خرید به نمایشگاه آمده بود، گفت: اگرچه کیفیت کالاهای عرضه شده در نمایشگاه چندان مناسب نیست اما امسال تنوع کالاها بیشتر است و اجناس تولیدی با کیفیت قابل قبول هم پیدا می‌شود بنابراین ترجیح بنده این است که به جای خرید کالاهای خارجی و کمک به تولیدکنندگان ترکیه و چین، به تولیدکنندگان ایرانی کمک کنم.
وی افزود: در حال حاضر شاهد واردات بی‌رویه کالاها از خارج و همچنین بسته شدن کارگاه‌های تولیدی کشور هستیم بنابراین به عقیده بنده برای جلوگیری از بیکار شدن جوانان و مردان ایرانی باید حتی اگر جنس ایرانی کیفیت لازم را هم ندارد، آن را بخریم تا بلکه به مرور با بهتر شدن شرایط اقتصادی به کیفیت خوب و مناسب هم دست پیدا کنیم.
تا کیفیت را بالا نبرند، نمی‌خریم
اما در این میان نظرات دیگری هم وجود داشت. برخی از متقاضیان که برای خرید به نمایشگاه آمده بودند، عنوان کردند: به دلیل کیفیت پایین کالاهای عرضه شده در نمایشگاه، قید خرید از نمایشگاه را زده بودیم اما با توجه به اینکه در برخی از رسانه‌ها مشاهده کردیم این دوره از نمایشگاه زیر نظر اصناف برگزار می‌شود و کالاهای با کیفیت هم در آن عرضه می‌شود، به اینجا آمدیم. ولی واقعیت این است که کیفیت و قیمت کالاها قابل قبول نیست و ترجیح ما این است که آنقدر از تولیدکننده‌های ایرانی خرید نکنیم تا کیفیت اجناس خود را بالا ببرند.
همچنین در این نمایشگاه برخی از اقشار سطح جامعه هم بودند که از کیفیت کالاهای عرضه شده در نمایشگاه راضی بودند اما پول زیادی برای خرید کردن نداشتند و از دولت برای شرایط اقتصادی این روزها ناراضی بودند.
بر این اساس یکی از آنها گفت: به نظر می‌رسد که کالاهای عرضه شده در نمایشگاه نسبت به بازار ارزان تر است اما با این حال من هنوز خریدی انجام نداده‌ام و ناچارم برای خرید کالای ارزان‌تر، چند دور نمایشگاه را نگاه کنم.
نارضایتی از اجاره بالای غرفه‌ها
نارضایتی مردم از شرایط اقتصادی و وضعیت کیفیت و قیمت کالاها در نمایشگاه در حالی بود که تولیدکنندگان و غرفه‌داران نیز چندان دل خوشی از اوضاع برگزاری نمایشگاه و همچنین وضعیت فعلی اقتصاد نداشتند.
به گفته آنها امسال آن‌طور که باید و شاید تبلیغات در مورد برگزاری نمایشگاه انجام نشد در حالی که سال گذشته در تلویزیون تبلیغ نمایشگاه را انجام دادند اما امسال اطلاع‌رسانی در این خصوص ضعیف بوده است. این در حالی است که آنها برای عقب نماندن از رونق بازار شب عید به خصوص در نمایشگاه‌ها، زیر بار پرداخت اجاره‌های بالای نمایشگاه رفتند اما به دلیل اینکه تبلیغات در این زمینه مناسب نبوده از شرایط فروش راضی نبودند.
به گفته غرفه‌داران، هزینه اجاره ۱۰ روزه یک غرفه در نمایشگاه از چهار میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا چهار میلیون و ۶۰۰ هزار تومان بود که این رقم برای بازه ۲۰ روز برگزاری نمایشگاه به دو برابر افزایش می‌یابد. همچنین در سالن فروش کالاهای برندبرتر نیز هزینه اجاره برای ۱۰ روز یک میلیون تومان بالاتر است.
بر این اساس تولیدکنندگانی که برای مقابله با رکود به این نمایشگاه‌ها آمده بودند اعلام کردند شعار نمایشگاه ایجاد فرصتی برای تحریک تولیدکننده ایرانی است اما مبالغ اجاره غرفه‌ها به حدی بالاست که جای سوال دارد.
به گفته برخی دیگر از غرفه‌داران که در این نمایشگاه حضور داشتند، نه تنها اجاره غرفه‌ها بسیار بالا بوده است بلکه قیمت‌گذاری کالاها طوری انجام شده که 10 تا 20 درصد ارزان‌تر از قیمت بازار است به طوری که در نهایت اگر فروش موردنظر آنها در نمایشگاه انجام نشود، آنها حتی متضرر هم می‌شوند.
نگاهی به قیمت‌ها
اما گشت و گذاری در نمایشگاه حاکی از آن بود که اگرچه قیمت پوشاک، لوازم تزئینی و لوازم خانگی چندان تفاوتی با بازار نداشت اما در گروه خوراکی‌ها به نظر می‌رسید که قیمت‌ها کمی مناسب‌تر است. به عنوان مثال یکی از نشان‌های معروف برنج که قیمت هر کیلوی آن در فروشگاه ۱۵ هزار تومان است در نمایشگاه به قیمت ۱۳ هزار تومان عرضه می‌شد.
همچنین نوعی از برنج ایرانی نیز در نمایشگاه وجود داشت که با قیمت کیلویی 9800 تومان به فروش می‌رسد. همچنین نوعی از شیرینی خانگی که بیرون از نمایشگاه به‌طور مثال ۳۵ هزار تومان فروخته می‌شود در نمایشگاه به قیمت ۲۶ هزار تومان فروخته می‌شود. همچنین گشت و گذاری در بازار مواد پروتئینی نیز حاکی از آن است که هر کیلوگرم گوشت چرخ کرده مخلوط ممتاز به قیمت 22 هزار تومان به فروش می‌رسد.
اما بازار آجیل و خشکبار و همچنین شکلات‌ها چندان شرایط مناسبی نداشت چرا که به دلیل نوسان نرخ ارز و افزایش قیمت دلار، برخی از این کالاها با افزایش قیمت روبه‌رو شده بود. البته هر کیلو آجیل مخلوط در نمایشگاه حدود کیلویی ۵۵ هزار تومان به فروش می‌رسد.
همچنین می‌توان فندق را کیلویی ۴۲ هزار تومان، بادام هندی را ۷۵ تا 85 هزار تومان، پسته را از ۴۸ تا ۶۳ هزار تومان و تخمه را نیز بسته به نوع آن از کیلویی ۱۰ هزار تا 30 هزار تومان خریداری کرد. همچنین سمنوی سفره هفت‌سین نیز در نمایشگاه با قیمت کیلویی ۱۰ هزار تومان به فروش می‌رسد.
